حضرت فاطمه(س) از جمله بزرگانی است که از نزدیک شاهد حوادث تلخ و شیرینِ صدر اسلام بود و خود نیز در برخی از آنها نقش اساسی و حساس داشت. از جمله حوادث تلخ صدر اسلام، موضوع جانشینی پیامبر(ص) است که علی رغمِ نصّ صریحِ قرآن و حدیث، گروهی با اقدام خودسرانه ی خود، هم موجبات زحمت اهل بیت(ع) و مسلمانان را فراهم آوردند و هم تأثیراتی منفی بر جای گذاشتند که آثارِ آن تاکنون ادامه دارد. فاطمه(س) از آن رو که تربیت شده ی خاصّ پیامبر(ص) بودند و بر عصمت و صداقتشان تردیدی نیست، در خصوص علی(ع)، ولایت ایشان و حوادث صدر اسلام، موضِع گیری ها و نظراتِ خود را علاوه بر اقدامات عملی، در بیاناتی متعدد آورده اند. در این قسمت به بررسی بخشی از این موضِع گیری ها و نظرها و اقدامات ایشان در خصوصِ موضوعات مطرح شده خواهیم پرداخت .

در این قسمت از خطبه ی فدکیه، به نقل از چندین راوی مختلف (که به شرح ذیل می باشند) استفاده شده است .

مغربی، ج3، ص35 / طبری شیعی، 1413ق، ص15 / طبرسی، 1316ق، ج1، ص143 / ابن ابی الحدید، 1387ق، ج16، ص250 / ابن طیفور، ص13/ جوهری، 1413ق، ص143/ اربلی، ج2، ص111 / ابن طاووس، 1399، ص264 /  ابن مردوبه، 1424ق،     ص 202 / ابن دمشقی، 1415، ج1، ص159 (متن به نقل از طبرسی است)

الف. یادآوری اوصاف علی (ع)

    ب. بیان اوصافِ جامعه و مسلمانان بعد از پیامبر (ص)

     ج. موضِع گیری نسبت به خلافتِ غصب شده